Joga jest jedną z najstarszych tradycji samodoskonalenia i wewnętrznego rozwoju kultywowaną przez człowieka. Wywodzi się z Indii. Jej początek datuje się na 5 tys lat p.n.e. Słowo „joga” ma wiele znaczeń. Po pierwsze to ujarzmienie rozumiane jako opanowanie ciała i umysłu. Po drugie to podjęcie konkretnych działań i nałożenie samodyscypliny. Po trzecie to zjednoczenie – osiągnięcie doskonałości, wewnętrznej harmonii i połączenia z Bogiem.
Joga to bardzo praktyczny system rozwoju, który poprzez pracę z ciałem i oddechem prowadzi do utrzymania lub wzrostu zdrowia i poprawy jakości życia. Pozwala poznać swoje ograniczenia i mocne strony. Uczy koncentracji uwagi, wyciszenia rozbieganego umysłu, bycia tu i teraz. Pokazuje, jak być wewnętrznie zintegrowanym i jednocześnie pozostawać w harmonii ze światem. Celem jogi jest doprowadzenie do zjednoczenia ciała, umysłu i ducha.
We współczesnym zachodnim świecie największą popularność zyskała raja joga czyli joga królewska. O tej jodze pisał Patanjali w swych „Jogasutrach”. Opisał on jogę jako ośmiostopniową ścieżkę (eight limbs of yoga), na którą składają się zasady moralne, zasady indywidualnej praktyki jogina, ćwiczenia fizyczne (asany), ćwiczenia oddechowe (pranajama), praktyka ucząca jak kontrolować zmysły (pratyahara), koncentracja (dharana), medytacja (dhyana), stan głębokiej, niezakłóconej bodźcami zewnętrznymi kontemplacji.
Współcześnie joga oferuje praktykującym wiele metod. Wszystkie jednak bazują na tych samych asanach (pozycjach ciała). We wszystkich odmianach jogi nauczanej dziś kładzie się także nacisk na kontrolę oddechu (pranayama). Największą popularność zyskała hatha joga. „Hatha” oznacza „wbrew”, „na przekór” i dotyczy własnych ograniczeń. O jodze mówi się, że jest nieustannym wychodzeniem ze strefy komfortu. Hatha joga skupia się właśnie na asanach i pranayamie. Ćwiczenia fizyczne przywracają ciału równowagę. Świadoma praca z ciałem uelastycznia i wzmacnia mięśnie, ścięgna, koryguje postawę. Poprawia ruchomość stawów. Usprawnia funkcjonowanie narządów wewnętrznych. Pranayama zaś wspomaga i pogłębia korzystne efekty praktyki asan. Przywrócenie prawidłowego wzorca oddychania poprawia poziom energii życiowej (prany), pomaga obniżyć poziom stresu, korzystnie wpływa na wydolność krążeniowo-oddechową. Systematyczna praktyka tych dwóch pozwala oczyścić ciało także na poziomie umysłowym. Konieczność utrzymania koncentracji pogłębia świadomość, pomaga powściągnąć sprzeczne emocje i pragnienia wytrącające z równowagi emocjonalnej.
Dziś w zachodnim społeczeństwie jogę traktuje się głównie jako sposób na utrzymanie lub przywrócenie zdrowia, głównie fizycznego i psychicznego. Już po kilku zajęciach można zauważyć poprawę samopoczucia. Podnosi się poziom energii, poprawia nastrój i jakość snu.
Regularna praktyka jogi oddziałuje na człowieka na poziomie fizycznym: ciało staje się sprawniejsze, silniejsze, bardziej elastyczne. Zmniejsza chroniczne napięcie w ciele, co pomaga pozbyć się bólu kręgosłupa czy głowy. Na poziomie fizjologicznym poprawia się funkcjonowanie wszystkich układów: oddechowego, krwionośnego, dokrewnego, nerwowego. Na poziomie psychicznym poprawia się zdolność koncentracji uwagi, radzenia sobie z emocjami i stresem, dzięki umiejętności świadomego relaksowania się i rozluźniania.
I stopień, stacjonarne
- Karta przedmiotu: SWF000-S03272 - Joga
